Propolis nedir, neden hayatımızda olmalı?

Uluslararası platformlarda ortaya çıkardıkları ürünle ödül üzerine ödül alıyorlar. Beeo’nun kurucularından Gıda Yüksek Mühendisi Aslı Elif Tanuğur Samancı İstanbul Teknik Üniversitesi ARI Teknokent’te gerçekleştirdiği Ar-Ge çalışmasıyla propolisi insan tüketimine uygun hale getirdi ve içerisindeki antioksidan maddelerin maksimum düzeyde elde edilmesini sağlayacak özütleme yöntemini geliştirdi. Şu anda piyasadaki benzer üründen en az 5 kat daha yüksek antioksidan aktiviteye sahip propolisi yakından tanıyalım.

1. Propolis nedir?

Propolis, antioksidandır. Arıların bitkilerin reçinemsi kısımlarından topladığı güçlü antioksidan ve antimikrobiyal etkilere sahip doğal bir arı ürünüdür. Özütlenmemiş hali katıdır. Propolis, arılar tarafından kovandaki mikropları yok etmek ve kovanın sterilizasyonunu sağlamak amacıyla kullanılır. Arılar petek gözlerini önce propolis ile kaplar, sonra üzerine balını, polenini, arı sütünü koyar. Böylece arının ürünleri de kovanda bozulmadan saklanır. Propolis nar suyundan 80 kat daha güçlü bir antioksidandır. Propolis kovanda hangi görevi görüyorsa, doğru işlendiği takdirde insan vücudunda da aynı etkileri gösterir. Virüs ve bakterileri yok ederek bağışıklığın doğal fonksiyonunu destekler ve vücudun hastalıklarla savaşmasına yardımcı olur. Savunma sistemini güçlendirerek hastalanma sıklığının azalmasına da yardımcı olur.

2. Propolis bal içerir mi?

Propolis baldan farklı bir üründür, bal içermez. Propolisin %50’si reçine, kalan kısmının da büyük bölümünü (%30) balmumu oluşturur. Reçinenin içerisinde propolise antioksidan, antibakteriyel, antiviral özellik kazandıran fenolik, flavonoid bileşenler bulunur. Propolisin özütleme aşamasında, propolisten balmumu uzaklaştırılarak reçinede yer alan bu faydalı bileşenler özütlenir.

3. Doğada arılardan başka propolis toplayan bir canlı var mı? Propolisin alternatifleri var mı?

Hayır bulunmaz. Propolis, arıların bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından topladığı reçinemsi bir üründür. Arılar, bitkilerden topladığı bu maddeye kendi enzimlerini de katarak propolisi yaparlar.

4. Arıların propolislerini alırsak onlar zor durumda kalır mı?

Teknik arıcılıkta arının ihtiyacı olan kısım kovandan alınmaz fazlası alınır. O nedenle arıya hiçbir zararı yoktur. Aksine arıcılık tozlaşmaya katkısıyla doğa için çok önemli. Bitkilerin %80’i arılar sayesinde tozlaşıyor. Arı olmazsa, bitki olmaz, hayvan olmaz, insan olmaz. Tarımsal üretim ve yaşamın devamlılığı için çok önemli…

5. Dünyada propolisi ilk kim keşfetmiştir nasıl aklına geldi insanların arı salgısını damıtmak?

Propolis ilk kez Yunanlılar tarafından keşfedilmiştir ve tarihte doğal bir antibiyotik olarak kullanılmaya başlanmıştır. Propolis kelimesi, pro (ön, giriş) polis (şehir) ifadelerinin bir araya gelmesinden oluşmuştur. Şehrin önü anlamına gelen propolis, kovanın ön koruyucusu olarak ön plana çıkmaktadır. Propolisin kullanımı tarihte M.Ö. 300 yıllarına dayanmaktadır. Propolisin tarihte pek çok hastalığın tedavisinde destekleyici olarak kullanıldığı, bilimsel kaynaklarda Hipokrat, Heredot ve Aristo gibi isimlerin propolisten övgü ile bahsettiği belirtilmektedir.

Propolis kovandan çıktığı ham haliyle tüketilebilir özellikte değildir. Kovanda balmumu ile karışık halde, oldukça sert bir üründür. Bu haliyle vücudumuz propolisi yalnızca yüzde iki oranında sindirebilir. Dolayısıyla propolisi insan tüketimine uygun hale getirmek gerekir. Uzmanlar tarafından uygun koşullarda ekstraksiyon (özütleme) işlemi yapılmalıdır. Böylelikle içindeki balmumu ve diğer safsızlıklar ayrıştırılır.

6.  Glisemik yükü, kalorisi var mı?

Propolisin karbonhidrat, yağ, şeker içeriği yok denecek kadar az. Dolayısıyla kalori değeri de sıfırdır.

7. Günlük maksimum ne kadar alınabilir?

Propolis için günlük maksimum alım limiti yetişkinler için 1000 mg, çocuklar için de 500 mg olarak belirlenmiştir. Saf propolisten günde 20 damla tükettiğinizde 120 mg propolis almış olursunuz. Dolayısıyla, özellikle hastalık zamanlarında daha kısa sürede etkisini görebilmeniz için 4 katına kadar çıkabilirsiniz.

8. Maksimum değere göre metabolizmaya nasıl bir etkisi olur? Bilimsel veriler var mı?

Düzenli alındığında, yapılan bilimsel çalışmalara göre propolisin solunum sistemi rahatsızlıklarında, ağızda çıkan yaralar, aftlar, uçuklarda, mide bağırsak rahatsızlıklarında kullanım alanının bulunduğu ve kansere karşı olumlu etkilerinin olduğu, ayrıca vücutta sağlıklı ve canlı hücre sayısını arttırdığı ortaya konulmuştur. Avrupa’daki endemik bitkilerin üçte biri Anadolu coğrafyasında. Anadolu propolisi çok özel bir antioksidan profiline sahiptir.

9. Sağlıklı insan mı hasta olanlar mı propolis kullanmalı?

Propolis oldukça güçlü bir antioksidan kaynağı ve tamamen doğaldır. Propolis kullanmak için hasta olmayı beklemeye gerek yok. Antioksidanlara her zaman ihtiyacımız var. Propolis de dünyada bilinen en güçlü antioksidanlardan. Propolisi soğan, sarımsak gibi düşünebilirsiniz. Düzenli her gün tüketilmesini tavsiye ediyoruz.

10. Sahte propolis anlaşılır mı?

Propolis yapışkan reçinemsi bir ürün. Rengi de açık kahverengiden koyu kahverengiye doğru değişiyor. Gerçek propolisi analiz yapmadan ayırt etmek mümkün değildir. Pek çok gıda ürününde olduğu gibi propoliste de tağşiş hileye başvurulmakta. Türkiye’deki propolisler çoğunlukla Çin’den ithal. Bu ürünlerde de pek çok katkı hile sorunu mevcut. Çin propolislerine ağaçların yaprak sap ve tomurcukları öğütülerek katılıyor, boyar maddeler katılıyor. Gerçek propoliste koruyucu katkı maddesi de olmamalıdır. Etikette de belirtilen bilgiler doğru olmayabiliyor. Bunun kontrolü de sağlanamadığı için tüketicilerin buradan bir çıkarım yapması zor. Mutlaka uzmanlar tarafından uygun koşullarda üretilmiş ürünler tercih etmeliler.

antioksidanlar propolis propolis nedir